асосан — [اساساً] а 1. аслан, ҳақиқатан, ба эътибори асос (асл) 2. умуман, моҳиятан 3. бештар; аксаран … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
афт — I [افت] асоси замони ҳозира аз афтодан // афтидан II [افت] рӯй, андом, қиёфа; намуди зоҳирӣ (умуман); афту андом шаклу шамоил, намуди зоҳирӣ; афту башара афту андом, намуди зоҳирӣ, қиёфа; аз афташ зоҳиран, маълум мешавад, ки …; аз афти кор маълум … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
банд — I [بند] 1. асоси замони ҳозира аз бастан 2. ҷузъи пасини баъзе калимаҳои мураккаб ба маънои банданда (девбанд, нақшбанд, чашмбанд…) ва басташаванда ба ҷое (гулӯбанд, камарбанд…) II [بند] 1. риштае, ки барои ба ҳам пайвастани чизҳо ба кор меравад … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
беда — [بيده] алафи хушк; юнучқа (умуман): банди беда, ғарами беда; беда додан, беда партофтан; бедаи кабуд юнучқаи хушке, ки дар натиҷаи дар соя хушк кардан ранги кабуди худро нигоҳ доштааст … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
безабон — [بي زبان] 1. он ки умуман қобилияти нутқ надорад, гунг, лол: ҳайвони безабон, махлуқи безабон 2. он ки маҳорати баланди суханпардозӣ надорад, оҷиз дар нутқ 3. маҷ. сокит, хомӯш 4. маҷ. ҳайвон … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бенамоз — [بي نماز] 1. он ки бинобар суст будан ё умуман надоштани эътиқод ба расму оини дин намоз намехонад 2. д. нопок, таҳоратшикаста 3. ҳайздида, моҳдида, шайтонзада (дар ин мавридҳо адои намоз ҷоиз намебошад): бенамоз кардан, бенамоз шудан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
беоб — [بي آب] ҷое, ки умуман об (дарёву чашма…) надорад ва ё об бароварда нашудааст, обнадошта; хушк: дашти беобу гиёҳ, саҳрои беоб; деҳқони беобу замин деҳқоне, ки соҳиби замини хусусӣ нест; беоб мондан аз об таъмин нашудан; обёрӣ нашудан ◊ беобу нон… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
билҷумла — [بالجمله] а. умуман, хулоса (тан), хуллас … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бинокорӣ — [بناکاري] 1. сохтани бино, иморатсозӣ, сохтмон: гурӯҳи бинокорӣ, муассисаи бинокорӣ 2. мансуб ба сохтани бино ва умуман сохтмон; масолеҳи бинокорӣ ашё, ки барои сохтмон сарф мешавад (аз қабили чӯб, рег, хишт, семент ва ғ.) … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
бунак — [بنک] маблағе, ки барои коре ё ҳосили кишти пешакӣ дода мешуд; маблағе, ки умуман барои иҷрои коре пешакӣ медиҳанд ё мегиранд (мас., барои сафари хизматӣ, барои дӯхтану сохтани чизе ва ғ.), пешмузд, пешпардохт: бунак гирифтан, бунак додан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ